Protein aktivacije fibroblasta (FAP) je obilno prisutan u mikrookruženju tumora ili stromi kod više od 90% solidnih tumora, što ga čini obećavajućom metom i za terapeutske i za dijagnostičke primjene. Molekularno snimanje usmjereno na FAP sve je značajnije u dijagnostici raka. Posebno je korisno za tumore s jakom desmoplastičnom reakcijom (formiranje fibroznog tkiva), kao što su rak dojke, debelog creva i pankreasa.

Ovaj dijagnostički metod karakteriše visoka stopa detekcije kod različitih tumora, čak i u slučajevima za koje se smatra  da su izazovni za konvencionalni ¹⁸F-FDG PET. Tumorska stroma se formira okrug malignih ćelija koje premašuju veličinu od 1–2 mm, osim toga FAP pokazuje nisku ekspresiju u neaktivnim fibroblastima ili u zdravim tkivima. Tako FAPI skeniranje pomaže u otkrivanju mikroskopskih primarnih ili metastatskih lezija u ključnim organima kao što su mozak, jetra, pankreas i gastrointestinalni trakt i pokazuje jaku akumulaciju u lezijama sa visokim kontrastom slike.

FAPI PET ne zavisi od metabolizma glukoze, što dovodi do drastičnog smanjenja nespecifičnoj i fiziološkoj akumulaciji radiotrejsera u tkivima bogatim glukozom, kao što su mozak, jetra ili gastrointestinalni trakt. Idealan je za selektivno snimanje patoloških promena sa niskim pozadinskim signalom. U praktičnoj upotrebi, FAPI PET se može koristiti bez ikakve dijetetske pripreme  i obezbeđuje stabilnu akumulaciju do 10 minuta do 3 sata nakon ubrizgavanja.

Čini se da tumorska stroma ne samo da pruža fizičku i nutritivnu podršku malignim ćelijama već i da bude fundamentalno uključena u rast tumora, invaziju, metastaziranje, imunosupresiju i otpornost na lekove. Uništavanje strome može ne samo da preseče "linije snabdevanja" ćelijam raka, već i da poboljša efekte konvencionalnih terapija i izloži ćelije raka sopstvenim imunološkim silama organizma (video @SlaatsJeroen Twitter). Stoga, činjenica da FAP nije prisutan u zdravim tkivima čini fibroblaste povezane sa karcinomom kao atraktivnu metu za antitumorsku terapiju. Uspeh radioligandne terapije zasnovane na FAPi-ju zavisi od vremena zadrzavanja radionuklida u tumoru kako bi se omogućilo da ima efekta. Do sada je to bila borba. Svi ligandi koji su se do sada razvili se relativno brzo isperu iz tumorskog tkiva, što smanjuje dozu radijacije uobičajenih terapeutskih emitera, kao što su lutecijum ili aktinijum. Naučnici neumorno radi na razvoju novih liganda.

Naučni članci od interesa (engleski):

• FAPI PET: Fibroblast Activation Protein Inhibitor Use in Oncologic and Nononcologic Disease
• FAPI-PET/CT in Cancer Imaging: A Potential Novel Molecule of the Century
• Influence of Cirrhosis on ⁶⁸Ga-FAPI PET/CT in Intrahepatic Tumors
• Fibroblast Activation Protein Inhibitor–Based Radionuclide Therapies: Current Status and Future Directions 
• Initial Evaluation of [¹⁸F]FAPI-74 PET for Various Histopathologically Confirmed Cancers and Benign Lesions
• Evaluation of the Diagnostic Accuracy of FAPI PET/CT in Oncologic Studies: Systematic Review and Metaanalysis 
• Next generation radiotheranostics promoting precision medicine 
• The Latest Developments in Imaging of Fibroblast Activation Protein
• ⁶⁸Ga-FAPI-PET/CT in patients with various gynecological malignancies
• ⁶⁸Ga-FAPI PET/CT: tracer uptake in 28 different kinds of cancer
• State-of-the-art of FAPI-PET imaging: a systematic review and meta-analysis
• Initial clinical experience with ⁹⁰Y-FAPI-46 radioligand therapy for advanced-stage solid tumors: a case series of 9 patients
• Increased ⁶⁸Ga-FAPI Uptake in Active Atherosclerotic Plaque
• First Patient Imaged in SOFIE’s ¹⁸F-FAPI Phase 2 trial (Pancreatic Ductal Adenocarcinoma)
• Fibroblast-Activation Protein PET and Histopathology in a Single-Center Database of 324 Patients and 21 Tumor Entities
• Novel PET radiotracer shows promise in cancer imaging
• New research: FAPI PET imaging superior for diagnosing multiple types of cancer, with potential for targeted treatment